O ŻYLAKACH
słów kilka
Na czym polega diagnostyka żylaków nóg?
Dokładna diagnostyka układu żylnego pozwala wykryć wszelkie zaburzenia związane z przepływem krwi żylnej. Dostarcza więc wiele bezcennych informacji pozwalających ocenić zaawansowanie problemów, co bezpośrednio przekłada się na wybór sposobu leczenia. Jakie metody diagnostyczne najczęściej się stosuje?
Diagnostyka układu żylnego rozpoczyna się od zebrania bardzo dokładnego wywiadu dotyczącego występowania czynników ryzyka przewlekłej niewydolności żylnej. Wywiad zawiera m.in. pytania o występowanie chorób żylnych w rodzinie, styl życia, stosowane leki, czy używki. Kolejnym etapem jest badanie przedmiotowe pacjenta, polegające na dokładnym obejrzeniu kończyn dolnych i wszelkich zmian na nich występujących – żylaków, pajączków naczyniowych, przebarwień skórnych, owrzodzeń. Pacjent powinien być badany zarówno w pozycji stojącej, jak i siedzącej. Po prawidłowo przeprowadzonym wywiadzie oraz badaniu fizykalnym, lekarz z dużym prawdopodobieństwem jest w stanie określić przyczynę występowania dolegliwości. Aby potwierdzić diagnozę powinien jednak przeprowadzić dodatkowe badania, które zweryfikują rozpoznanie.
Nieinwazyjny „złoty standard”.
W diagnostyce układu żylnego „złotym standardem” jest obecnie badanie USG Doppler. Przyczyną tak szerokiego zastosowania tego badania jest jego nieinwazyjność – badanie jest całkowicie bezbolesne dla pacjenta i bezpieczne nawet u kobiet ciężarnych. Wskazaniem do wykonania badania USG Doppler jest ocena żylaków kończyny dolnej, podejrzenie zakrzepicy żył głębokich, monitorowanie zespołu pozakrzepowego, monitorowanie układu żylnego u ciężarnych, a także sprawdzenie przepływu żylnego u pacjentów odczuwających objawy sugerujące niewydolność żylną. Badanie jest również wykorzystywane do zapoznania się z anatomią naczyń krwionośnych przed planowanymi zabiegami.
Badanie pozwala ocenić przepływ krwi w dużych naczyniach krwionośnych – tętnicach i żyłach, dzięki czemu umożliwia wykrycie wszelkich patologii z nim związanych, np. zmian zakrzepowych, refluksu żylnego, nieprawidłowości w budowie naczyń. Na podstawie USG Doppler lekarz może potwierdzić występowanie choroby układu żylnego, ustalić jej przyczynę, a w późniejszym etapie monitorować skuteczność wdrożonej terapii.
Źródło: www.drhamera.pl
Działanie USG Doppler opiera się na wykorzystaniu fali ultradźwiękowej emitowanej przez urządzenie, która ulega odbiciu przez komórki krwi poruszające się w naczyniach krwionośnych, co powoduje zmianę częstotliwości odbitej fali. Analiza tych zmian jest w formie obrazu przedstawiana na monitorze i pozwala na określenie kierunku przepływu krwi w naczyniach.
Obecnie szeroko stosowaną techniką, umożliwiającą jeszcze dokładniejszą ocenę przepływu krwi, a także anatomii i zmian patologicznych w obrębie naczyń, jest technika kolorowej ultrasonografii dopplerowskiej. Użycie kolorowego Dopplera zapewnia natychmiastowe uwidocznienie i określenie kierunku przepływu krwi, skraca czas badania i zwiększa trafność rozpoznań. Przepływ w kierunku dosercowym kodowany jest zazwyczaj kolorem niebieskim, a w kierunku odsercowym – kolorem czerwonym.
Badanie USG Doppler naczyń żylnych obu kończyn trwa nie dłużej niż 30 minut. W trakcie badania lekarz prosi pacjenta o przyjęcie odpowiedniej pozycji – leżącej, stojącej lub siedzącej, w zależności od tego, w której obserwowane naczynie jest najlepiej widoczne. Badanie najczęściej rozpoczyna się od przyłożenia głowicy USG w pachwinie pacjenta w celu obserwacji żyły biodrowej, od której odgałęziają się żyła udowa oraz odpiszczelowa. Następnie oceniane są pozostałe naczynia układu żylnego kończyny dolnej, w tym żyły przeszywające, łączące żyły układu głębokiego z żyłami powierzchownymi. W trakcie badania ocenia się również czy występuje refluks żylny. Po uwidocznieniu badanego naczynia zatrzymuje się w miejscu głowicę USG, uruchamia obrazowanie przepływu kolorem i uciska dystalną, czyli dalszą część kończyny. Pojawienie się jednego koloru przy ucisku i drugiego po jego zwolnieniu oznacza refluks.
Badanie USG Doppler standardowo jest elementem konsultacji flebologicznej. Jest to badanie, które w większości przypadków pozwala jednoznacznie zdiagnozować przewlekłą niewydolność żylną. Można je wykonać w ramach NFZ, jak i prywatnie. Komercyjnie taka usługa, w zależności od gabinetu kosztuje od 150 do 200 zł.
Badania inwazyjne.
Jeszcze kilkanaście lat temu flebografia uważana była za „złoty standard” w diagnostyce chorób żył, jednak rozwój nowych metod diagnostycznych – przede wszystkim USG Doppler sprawił, że w wielu przypadkach okazuje się zbędna.
Inwazyjne metody diagnostyczne, do których zalicza się m.in. flebografię, zarezerwowane są obecnie dla przypadków budzących duże wątpliwości diagnostyczne lub w sytuacjach występowania bardzo dużego obrzęku, bądź otyłości, gdzie ocena ultrasonograficzna jest utrudniona.
Flebografia jest badaniem polegającym na podaniu do żyły środka cieniującego, który uwidacznia światło naczynia krwionośnego. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje badania flebograficznego – flebografię wstępującą i zstępującą.
Flebografia wstępująca jest najdokładniejszą metodą badania układu żylnego, choć ze względu na znaczną inwazyjność i rozwój metod ultrasonograficznych, coraz rzadziej stosowaną. Umożliwia bardzo dokładne określenie anatomii naczyń oraz ich drożności. Służy przede wszystkim do rozpoznania zakrzepicy żył głębokich. Technicznie badanie przeprowadza się wstrzykując środek cieniujący do żyły na grzbiecie stopy. Na wysokości kostek zakłada się opaskę uciskową, dzięki czemu kontrast kierowany jest do układu żył głębokich. W ten sposób uwidacznia się żyły głębokie kończyn dolnych.
Z kolei flebografia zstępująca jest szczególnie przydatna przy określaniu obecności i lokalizacji refluksu żylnego oraz badaniu morfologii zastawek żylnych. Wykonuje się ją wprowadzając kaniulę do żyły ramiennej, do żyły udowej przeciwległej kończyny lub żyły udowej, bądź podkolanowej kończyny badanej i wstrzykuje środek cieniujący. W czasie badania pacjent leży na stole, który ustawiony jest niemal w pionie. Obserwowana jest wydolność żył głębokich oraz połączenia żył głębokich z powierzchownymi.
Mimo dużej wartości diagnostycznej, wadą flebografii jest inwazyjność badania i jego potencjalne powikłania. Dlatego obecnie stosowana jest w przypadkach, gdy badanie ultrasonograficzne okazuje się niewystarczające do postawienia właściwej diagnozy.
W arsenale badań diagnostycznych układu żylnego znajduje się ponadto mnóstwo innych metod badawczych, które z różnych względów – czy to wysokiego kosztu, niskiej czułości, czy trudności w interpretacji wyników są wykorzystywane znacznie rzadziej. Przykładem może być termografia, która wychwytuje tzw. punkty gorące, będące miejscami zalegania krwi oraz jej wstecznego przepływu. Badanie wykonywane jest bezpośrednio po krótkim ćwiczeniu, polegającym na kilkakrotnym stawaniu na palcach i opadaniu na pięty. Do skóry kończyny dolnej przykładane są płyty termograficzne, na których uwidaczniają się punkty gorące, wskazując na miejsca występowania patologii.